لوله داربست چیست؟ انواع لوله داربستی و کاربرد هر کدام است؟

داربست بخشی جدایی‌ناپذیر از ساخت و ساز، تعمیر و نگهداری ساختمان، کارخانه‌های صنعتی و موارد دیگر است. سازه‌های داربست متکی به لوله‌های فولادی توخالی به هم پیوسته هستند که ساختار آن‌ها را تشکیل می‌دهند. این لوله‌های فولادی استوانه‌ای که برای مصارف ساختمانی استاندارد شده‌اند، پیکربندی‌های متنوع و قابل انطباق را در صنایع مختلف امکان‌پذیر می‌سازند.

لوله‌های داربست از استحکام بالا، دقت ابعادی و سازگاری با کوپلینگ‌های تخصصی برخوردار هستند. در این مقاله از آلور فولاد بیان می‌کنیم که لوله داربست چیست، روش‌های ساخت آن چیست، انواع آن کدام است و کاربرد آن کجاست. در ادامه این مطلب با این مصالح ساختمانی فراگیر که از کارگران محافظت می‌کند و دسترسی آن‌ها را در ارتفاع فراهم می‌کند بیشتر آشنا می‌شویم.

لوله داربست چیست؟

لوله‌های داربست لوله‌های فولادی ساختاری توخالی هستند که برای ساخت سازه‌های داربست موقت استفاده می‌شوند. آن‌ها یک سیستم قابل تنظیم و سازگار برای دسترسی و پشتیبانی از سازه‌ها در ساخت، نگهداری و بازسازی ارائه می‌کنند. امنیت داربست به عملکرد قابل اعتماد لوله‌ها برای اطمینان از پیکربندی ایمن و کارآمد آن بستگی دارد. لوله‌های داربست با طول‌های ۳ الی ۶ متری ساخته شده و در دو نوع سبک و سنگین برای تحمل وزن‌های مختلف تولید شده‌اند. اندازه استاندارد برای این مقطع فولادی با قطر خارجی ۴۸٫۳میلی متر و ضخامت دیواره ۳٫۲ میلی متر و طول ۶ متر بوده، همچنین رایج‌ترین اندازه لوله داربست ۱۱٫۲ اینچ یا همان نمره ۵ است. دانستن ین نکته نیز ضروری است که حداکثر ضخامت لوله داربست مورد استفاده در صنعت، ۲٫۵ و ۲ میلی‌متر است.لوله داربستی در حقیقت همان لوله صنعتی است. از آن‌جایی‌که در این لوله‌ها سیالات انتقال داده نمی‌شوند، بنابراین تحت آزمایش‌های مربوط با آب یا گاز قرار نمی‌گیرند. فرایند تولید این مقاطع نیازمند تخصص بالایی است، چراکه  درصورت خرابی موجب ایجاد خسارت‌های قابل توجهی می‌شود. فاصله داربست از ساختمان حدود 30 الی 40 سانتی‌متر بوده اما درنهایت در انتخاب فاصله مناسب، توجه به نظر معمار نیز مهم است.

انواع لوله داربست 

رایج‌ترین لوله داربست سازه‌ای دارای بخش توخالی دایره‌ای است. اندازه‌های استاندارد از قطرهای کوچک مانند 20 میلی‌متر و 25 میلی‌متر تا لوله‌های بزرگ با قطر 60 میلی‌متر تا 150 میلی‌متر متغیر است. ضخامت دیوار معمولاً از حدود 2 میلی‌متر تا حدود 7 میلی‌متر متغیر است. همانطور که بیان شد، لوله‌ها معمولاً 6 متر طول دارند اما می‌توان آن‌ها را به طول‌های سفارشی برش داد. البته لوله‌های جوش داده شده یا بدون درز در دسترس هستند.

علاوه بر لوله‌های دایره‌ای، اشکال دیگری از لوله داربستی نیز تولید می‌شوند که به شرح زیر هستند:

• داربست چکشی ستاره: این نوع داربست متشکل از تعدادی مهارها و پایه‌های افقی و عمودی است که باعث ایجاد مزایای زیادی از جمله اینکه نیازی به مهاربندی در ارتفاع های زیاد نبوده و به‌سادگی بدون نیاز به آچار باز و بسته می‌شوند.
• داربست مثلثی: این نوع داربست شامل فریم‌های مثلثی است که به‌شکل نره و ماده به یکدیگر متصل می‌شوند و از ویژگی‌های مهم این سازه این است که به آسانی باز و بسته شده و نیازه به گارکر ماهر ندارد.
• داربست چکشی کاسه‌ای: این نوع داربست از پایه‌های عمودی و مهارهای افقی ساخته شده و از کاربردهای آن می‌توان به استفاده در داربست بندی نمای ساختمان اشاره کرد.

 

مواد اولیه لوله داربستی چیست؟

متداول‌ترین ماده برای لوله‌های داربست، فولاد سازه‌ای است. برای اینکه بفهمیم مواد لوله داربست چیست، باید بدانیم فولاد کربن، فولاد با استحکام بالا و گریدهای آلیاژی با استحکام کافی را با حداقل هزینه ارائه می‌دهد. استانداردهای خاصی مانند S355 و BS EN 10210/10219 ترکیب و خواص شیمیایی این مواد را تعریف می‌کنند. لوله‌های فولادی جوش‌پذیری خوبی برای اتصالات ارائه می‌دهند. گزینه‌های جایگزین شامل لوله‌های آلومینیومی برای کاهش وزن و افزایش مقاومت در برابر خوردگی است. فولاد ضد زنگ طول عمر داربست را برای محیط‌های سخت صنعتی یا دریایی افزایش می‌دهد. لوله‌های فایبرگلاس، عایق الکتریکی و آتش سوزی هستند. اکثر داربست‌ها به لوله‌های فولادی ناهموار و مقرون به صرفه متکی هستند.

فرآیند تولید لوله داربستی

ابتدا نوار فولادی مسطح به شکل دایره‌ای در می‌آید تا مقاطع توخالی دایره‌ای تشکیل شود. سپس لبه‌های مقابل با یک جوش درز طولی به هم جوش داده می‌شوند. در جوشکاری ممکن است از گاز بی اثر فلز (MIG)، گاز بی‌اثر تنگستن (TIG) یا سایر فرآیندهای با بهره‌وری بالا استفاده شود. لوله جوش داده شده از رول‌های اندازه‌گیری و ماشین‌های صاف کننده برای دقت ابعاد و گردی ثابت عبور می‌کند. با آزمایش کردن اطمینان حاصل می‌شود که یکپارچگی جوش و خواص مواد، مطابق با مشخصات مورد نظر هستند.

برای کاربردهای سازه‌ای مانند داربست، جوش القایی فرکانس بالا معمولا استفاده می‌شود. این یک جوش با نفوذ کامل برای بازده اتصال نزدیک به 100٪ تولید می‌کند. لوله‌ها معمولاً با پوشش روی برای محافظت در برابر خوردگی گالوانیزه می‌شوند. یک پوشش تبدیل کرومات نیز برای افزایش رنگ‌پذیری اعمال می‌شود. ترکیبات و پردازش فولاد به دقت کنترل شده، استحکام، قوام و دوام لوله‌های داربست را تضمین می‌کند. در ایران کارخانه‌های: گروه صنعتی شرق تهران، جهان پروفیل پارس، فولاد علویجه، گروه صنعتی سپاهان، صنایع فولاد هیربد زرندیه و کارخانه لوله و پروفیل صابری از جمله تولیدکننده‌های لوله داربستی هستند. 

استانداردهای لوله داربست

استانداردهای سختگیرانه‌ای بر مشخصات لوله داربست، آزمایش و فاکتورهای ایمنی حاکم است:

• تلورانس‌های بعدی – تلورانس‌های دقیق قطر، ضخامت دیوار و طول.
• یکپارچگی جوش – جوش‌های بدون عیب بسیار مهم هستند.
• خواص مواد – حداقل استحکام تسلیم مشخص شده، استحکام کششی و عملکرد ازدیاد طول.
• تحمل بار – استحکام لوله بر اساس تحمل بار باید بین 2.5 تا 3 برابر میزان مشخص شده باشد.
• گالوانیزه – حداقل ضخامت پوشش روی مانند 50 تا 100 میکرون باشد.

انطباق با استانداردهای داربست تضمین می‌کند که استحکام لوله‌های داربست و سلامت کلی سازه داربستی را تضمین می‌کند.

کاربرد لوله داربست چیست؟

برای اینکه بدانید کاربرد لوله داربستی چیست در ادامه با ما همراه شوید:

• ساخت و ساز: دسترسی برای کارگران بنا و جابجایی مصالح در طول ساخت سازهای جدید و یا بازسازی.
• تعمیرات و نگهداری: نمای بیرونی ساختمان‌ها، پل‌ها، برج‌ها و سایر سازه‌ها که در آن دسترسی لازم است.
• صنعتی: بسترهایی برای نگهداری کارخانه، بازرسی کشتی و دسترسی به تجهیزات فرآیند.
• ایمنی: نرده‌های محافظ و سایر حفاظ‌های ساختمانی .

لوله‌های داربست تقریباً در هر جایی که دسترسی موقت در ارتفاع مورد نیاز است، سکوهای کار ایمن و سازگار را فراهم می‌کنند. با اتصالات داربست تخصصی و ساختار مدولار، این لوله‌ فولادی ساده قابلیت استفاده گسترده در صنایع و سایت‌ها را دارند.

اجزای ساختاری یک داربست 

• لوله‌های داربست: لوله های داربست ستون فقرات سازه هستند. آن‌ها در انواع درزدار و بدون درز عرضه می‌شوند که لوله‌های بدون درز گزینه ایمن‌تر هستند. این لوله‌ها برای ایجاد چارچوب عمودی و افقی داربست بسیار مهم هستند.
• اتصال دهنده‌ها: بست‌های داربست نقش حیاتی در اتصال ایمن اجزای مختلف دارند. آن‌ها در انواع مختلفی از جمله بست‌های دو پیچی، تک پیچی، گردان، بوته‌ای و خاردار وجود دارند. این بست‌ها با محکم نگه داشتن عناصر داربست در کنار هم، ثبات و ایمنی را تضمین می‌کنند.
• ستون‌های داربست: ستون‌های داربست لوله‌های عمودی هستند که به طور استراتژیک برای پشتیبانی از کل سازه قرار گرفته‌اند. این ستون‌ها که عمود بر زمین یا کمی متمایل به ساختمان نصب شده‌اند، وزن و بار داربست را تحمل می‌کنند و ثبات و ایمنی را فراهم می‌کنند.
• لوله های افقی: لوله‌های افقی به موازات زمین قرار دارند و وظیفه ایجاد طول و پایداری سازه داربست را بر عهده دارند. این لوله‌ها چارچوبی را برای سکوی کار ایجاد می‌کنند.
• لوله‌های زیر تخته‌ای: لوله‌های زیر تخته‌ای که بین لوله‌های افقی و دیوار ساختمان قرار گرفته‌اند، پشتیبانی ضروری از تخته‌های سکو را فراهم می‌کنند. آن‌ها سطح ثابتی را برای کارگران برای ایستادن و انجام وظایف تضمین می‌کنند.
• لوله‌های مهار: لوله‌های مهار به طور استراتژیک در قطر داربست نصب می‌شوند تا از هرگونه حرکت ناخواسته جلوگیری کنند. با افزودن یک لایه پایداری اضافی، این لوله‌ها به ایمنی کلی ساختار داربست کمک می‌کنند.
• غل: غل و زنجیر برای لنگر انداختن داربست به دیوار استفاده می‌شوند. این ضمیمه ایمن، پشتیبانی و ثبات بیشتری را برای سازه فراهم می‌کند.
• دسته‌های افقی داربست: دستگیره‌های افقی داربست برای اتصال و تراز کردن دو لوله افقی از ابتدا به انتها بکار می‌روند. این مکانیسم اتصال، چارچوب افقی داربست را تقویت می‌کند.
• اتصالات پل زیر سقف: اتصالات پل در زیر سقف به کار می روند تا لوله های داربست را به طور ایمن به پل‌ها ببندند. این اتصال تضمین می‌کند که ساختار داربست پایدار و به درستی لنگر می‌ماند.
• پل: پل‌ها لوله‌های افقی هستند که روی تخته‌های پنجره قرار می‌گیرند و از لوله‌های زیر تخته میانی پشتیبانی می‌کنند. این جزء به پایداری پلتفرم کار کمک می‌کند.
• مهار انتهایی: مهارهای انتهایی بست‌هایی هستند که در انتهای داربست قرار دارند. این بست‌ها نقش مهمی در ایمن‌سازی و تثبیت خارجی‌ترین قسمت‌های ساختار داربست دارند.
• پایه قابل تنظیم: پایه قابل تنظیم به سطح بیرونی پایین داربست چسبانده می‌شود و امکان تنظیم ارتفاع را فراهم می‌کند. این ویژگی تضمین می‌کند که داربست را می‌توان در ارتفاع مورد نظر برای کارهای مختلف قرار داد.
• پوشش: از روکش‌ها برای پنهان کردن و محافظت از اتصالات لوله استفاده می‌شود و از یکپارچگی آن‌ها اطمینان می‌یابد و از تجمع زباله جلوگیری می‌کند.
• نردبان: نردبان‌ها برای دسترسی ایمن عمودی به سطوح مختلف داربست ضروری هستند و به کارگران اجازه می‌دهند تا به طور ایمن بالا و پایین حرکت کنند.
• چرخ داربست متحرک: چرخ‌های داربست متحرک تحرک سازه را فراهم می‌کنند و به راحتی امکان جابجایی یا قرار دادن آن را در صورت نیاز فراهم می‌کنند. از این چرخ‌ها می‌توان برای پیکربندی داربست‌های متحرک و ثابت استفاده کرد.
• سیم داربست: سیم‌های داربست که معمولاً از مواد گالوانیزه ساخته می‌شوند، تخته‌های داربست را به طور ایمن به لوله‌های داربست می‌بندند و یک سکوی کار پایدار ایجاد می‌کنند.
• بالابر: بالابر مکانیزمی است که برای بالا بردن تجهیزات و مواد به سطوح مختلف داربست استفاده می‌شود و کار ساخت و نگهداری کارآمد را تسهیل می‌کند.

هر یک از این اجزاء نقش خاصی در ساخت یک سازه داربست ایمن و کاربردی، تضمین رفاه کارگران و تکمیل موفقیت آمیز پروژه‌های ساختمانی ایفا می‌کنند.

سخن آخر

داربست برای ایجاد راه‌حل‌های دسترسی، وابسته به خصوصیت‌های منحصر به فرد لوله داربستی است. لوله‌های فولادی استحکام قابل اعتمادی را با هزینه مناسب برای نیازهای سازه‌های داربست موقت ارائه می‌دهند. بخش‌های توخالی دایره‌ای، مستطیلی و مربعی استاندارد هنگامی که با اتصالات تخصصی ترکیب می‌شوند، پیکربندی‌های بی‌پایانی ایجاد می‌کنند. استانداردهای دقیق تضمین می‌کنند که داربست‌ها به میزان امنی از تحمل بار دست پیدا می‌کنند. از کارگاه‌های ساختمانی گرفته تا تعمیر و نگهداری صنعتی، لوله‌های داربست، کارگران را با خیال راحت پشتیبانی می‌کنند. با انعطاف‌پذیری و استحکام ذاتی، لوله‌ها همچنان به نوآوری داربست در تمام صنایع کمک می‌کنند.